Chorągiew mitycznych olbrzymów

Kościół w Nowym Mieście Lubawskim może się pochwalić wieloma wspaniałymi pozostałościami z minionych epok. Nawet najbardziej wymagający turysta wyjdzie zadowolony z naszej gotyckiej świątyni. Spośród wszystkich „skarbów” zdobiących wnętrze kościoła największe wrażenie od wieków robi ogromna chorągiew nagrobna poświęcona pamięci zmarłego w 1643 roku Jana Pawła Działyńskiego (starosty bratiańskiego). Jej fundatorem był prawdopodobnie Adam Działyński, syn i następca zmarłego starosty mieszkającego na zamku w Bratianie. Chorągiew stanowi unikat w skali europejskiej, wielokrotnie opisywany i wychwalany. Jeden z ciekawszych opisów Oskara Kolberga przytacza w książce W cieniu bratiańskiego zamku Stanisław Grabowski: „Pielgrzymujący z różnych okolic do Łąk na odpust zwykli się też przy tej okazji udawać do Nowego Miasta blisko Łąk położonego, by odwiedzić i obejrzeć sobie starożytny kościół tamtejszy. Zwraca tam uwagę każdego ogromna chorągiew pod sklepieniem wisząca w środku kościoła. Że chorągiew ta zupełnie tego samego kształtu jak chorągwie używane przy procesjach i w niej obraz, przeto ludzie mniemają, że i ta chorągiew kiedyś także do tego była używaną. A że jest ogromnej wielkości, bo 20 stóp długa, a 10 szeroka, i żaden z ludzi teraźniejszych nie poradziłby jej nieść, więc powiadają sobie, powróciwszy do domu, że to chorągiew po wielkoludach” . Na chorągwi widnieje postać klęczącego pod krzyżem Pawła Działyńskiego. Nad nim na obłoku wszystkiemu przygląda się Matka Boska. Poza tym dolną część chorągwi zdobią cztery owalne medaliony ze scenami z wojny chocimskiej z 1621 roku, w której uczestniczył Paweł Działyński. Wojsko polskie pod wodzą Karola Chodkiewicza w ciągu pięciu tygodni dzielnie opierało się bardziej licznej armii tureckiej i mimo śmierci wodza zmusiło Turków do odwrotu. Na opisywanej chorągwi znajdują się m.in. zarysy zamku Chocim oraz obóz Jana Karola Chodkiewicza.

fragment medalionu z chorągwi nagrobnej Pawła Działyńskiego (fot. Marcinkowski Dariusz, Ród Działyńskich…, s. 52)

W 2000 roku chorągiew nagrobną poświęconą pamięci Pawła Działyńskiego przekazano do Pracowni Konserwacji Sztuki Zdobniczej przy P. K. Z. w Toruniu. Obecnie wszyscy czekają na powrót tego wspaniałego zabytku, który po ponad dziesięciu latach nieobecności powinien ponownie zawisnąć w nowomiejskiej bazylice.

Chorągiew podczas prac konserwatorskich w Toruniu
(fot. Marcinkowski Dariusz, Ród Działyńskich…, s. 52)

Bibliografia:

Grabowski Stanisław, W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie, Warszawa 2010.

Marcinkowski Dariusz, Ród Działyńskich patron szkoły w Bratianie, Nowe Miasto Lubawskie 2004.

Autor: Tomasz Chełkowski

Kontakt: 

ziemialubawska@protonmail.com

Wszelkie prawa zastrzeżone!
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)