Brama Lubawska (zwana też Bramą Łąkowską) znajduje się na ul. 3 Maja w Nowym Mieście Lubawskim (przy Parku Róż). Zbudowano ją w drugiej połowie XIV wieku jako ważny element fortyfikacji obronnych miasta. W tym miejscu należy wyjaśnić, że słowo brama jest mylące. Wiele osób błędnie zakłada, że obecna baszta sama w sobie była bramą. Fakty są jednak takie, że przejście, które istnieje obecnie we wnętrzu baszty zrobiono dopiero w pierwszej połowie XX wieku (na potrzeby chodnika!). Zwróćcie uwagę na poniższe i powyższe przedwojenne czarno białe zdjęcia, na których w miejscu obecnego chodnika jest ściana. Ludzie musieli przechodzić obok, czyli tam gdzie obecnie przebiega ulica 3 Maja.
Tak naprawdę średniowieczna brama znajdowała się w miejscu obecnej ulicy, a obecna baszta stanowiła tylko jej część. Zwróćcie uwagę na poniższe zdjęcie. Widzicie ten otwór nad ulicą? Tamtędy wojacy ochraniający miasto w dawnych czasach mogli wchodzić na mur obronny (deski?) znajdujące się nad bramą i przechodzić dalej.
Jak już wspomniałem powyższe zdjęcia na ul. 3 Maja w Nowym Mieście Lubawskim zrobiłem podczas wykopalisk w roku 2010.
Odsłonięte wtedy pozostałości średniowiecznych murów obronnych są zlokalizowane pod chodnikami z obu stron ulicy. Na zdjęciach widzimy też chodnik oraz wspomniane przejście wydrążone w Bramie Lubawskiej w latach 30 – tych XX w. Między dwoma małymi okrągłymi bastionami (w miejscu obecnego przejścia dla pieszych) znajdował się kiedyś most zwodzony. Warto też wspomnieć, że Park Róż stanowi pozostałość (zagłębienie) po dawnej fosie.
Na zakończenie klika zdjęć Bramy Lubawskiej (Łąkowskiej) z mojego archiwum:
Zima, Roku Pańskiego 2012. Zdjęcie zrobiona z Parku Róż będącego zagłębieniem po dawnej fosie. Kiedyś tam wszędzie była woda, albo błotko (nieczystości) i co tam jeszcze pływało wówczas w fosach.
Bramę
Łąkowską wielokrotnie przebudowywano. W roku 1836 przystosowano ją na potrzeby
więzienia sądowego. We wnętrzu znajdował się wówczas areszt miejski. Natomiast
w okresie powojennym mieściło się tu schronisko turystyczne, a później siedziba
lokalnej komendy ZHP. Obecnie Brama Lubawska (Łąkowska) się rozpada i jest
otoczona specjalną siatką, która ma chronić przechodniów i samochody przed wypadającymi
odłamkami cegieł. Z tego względu nie umieściłem aktualnych zdjęć tego wspaniałego zabytku ponieważ
smutno by się wszystkim zrobiło.
Autor: Tomasz Chełkowski
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)