Brama Lubawska - jeden z zabytków Nowego Miasta Lubawskiego

Brama Lubawska (zwana też Bramą Łąkowską) znajduje się na ul. 3 Maja w Nowym Mieście Lubawskim (przy Parku Róż). Zbudowano ją w drugiej połowie XIV wieku jako ważny element fortyfikacji obronnych miasta. W tym miejscu należy wyjaśnić, że słowo brama jest mylące. Wiele osób błędnie zakłada, że obecna baszta sama w sobie była bramą. Fakty są jednak takie, że przejście, które istnieje obecnie we wnętrzu baszty zrobiono dopiero w pierwszej połowie XX wieku (na potrzeby chodnika!). Zwróćcie uwagę na poniższe i powyższe przedwojenne czarno białe zdjęcia, na których w miejscu obecnego chodnika jest ściana. Ludzie musieli przechodzić obok, czyli tam gdzie obecnie przebiega ulica 3 Maja. 

Tak naprawdę średniowieczna brama znajdowała się w miejscu obecnej ulicy, a obecna baszta stanowiła tylko jej część.  Zwróćcie uwagę na poniższe zdjęcie. Widzicie ten otwór nad ulicą? Tamtędy wojacy ochraniający miasto w dawnych czasach mogli wchodzić na mur obronny (deski?) znajdujące się nad bramą i przechodzić dalej.

Sama brama znajdowała się w miejscu ulicy. Widzicie te charakterystyczne wgłębienia, dziury? Uruchom czytelniku wyobraźnię i spróbuj dokonać wizualizacji w swoim umyśle jak fajnie kiedyś to wszystko musiało wyglądać :)

Rysunek Bramy Łąkowskiej stanowiącej jeden z elementów fortyfikacji obronnych Nowego Miasta Lubawskiego. Samą basztę, a co za tym idzie układ dachu wielokrotnie przebudowywano więc nie dziwmy się, że wygląda inaczej od wersji współczesnej i nam znanej. Dwie małe okrągłe baszty między którymi był most zwodzony znajdowały się po bokach obecnego przejścia dla pieszych na ul. 3 Maja. Może poniższe zdjęcia z wykopalisk archeologicznych w 2010 roku zobrazują Wam to troszkę dokładniej:

Jak już wspomniałem powyższe zdjęcia na ul. 3 Maja w Nowym Mieście Lubawskim zrobiłem podczas wykopalisk w roku 2010.  

Odsłonięte wtedy pozostałości średniowiecznych murów obronnych są zlokalizowane pod chodnikami z obu stron ulicy. Na zdjęciach widzimy też chodnik oraz wspomniane przejście wydrążone w Bramie Lubawskiej w latach 30 – tych XX w. Między dwoma małymi okrągłymi bastionami (w miejscu obecnego przejścia dla pieszych) znajdował się kiedyś most zwodzony. Warto też wspomnieć, że Park Róż stanowi pozostałość (zagłębienie) po dawnej fosie.

Więcej informacji o wykopaliskach archeologicznych z 2010 roku znajdziesz w moich artykułach:

Archeolodzy odkryli średniowieczny bastion w Nowym Mieście Lubawskim - (KLIKNIJ i przeczytaj)

Kolejne odkrycia archeologiczne w Nowym Mieście Lubawskim - (KLIKNIJ i przeczytaj)

Na zakończenie klika zdjęć Bramy Lubawskiej (Łąkowskiej) z mojego archiwum: 

Zima, Roku Pańskiego 2012. Zdjęcie zrobiona z Parku Róż będącego zagłębieniem po dawnej fosie. Kiedyś tam wszędzie była woda, albo błotko (nieczystości) i co tam jeszcze pływało wówczas w fosach. 

Kadr z roku 2008. Sklep NETTO wtedy jeszcze nie istniał.

Trzy Wieże - rok 2012.

Rok 2008.

Zima 2012 r.

Bramę Łąkowską wielokrotnie przebudowywano. W roku 1836 przystosowano ją na potrzeby więzienia sądowego. We wnętrzu znajdował się wówczas areszt miejski. Natomiast w okresie powojennym mieściło się tu schronisko turystyczne, a później siedziba lokalnej komendy ZHP. Obecnie Brama Lubawska (Łąkowska) się rozpada i jest otoczona specjalną siatką, która ma chronić przechodniów i samochody przed wypadającymi odłamkami cegieł. Z tego względu nie umieściłem aktualnych zdjęć tego wspaniałego zabytku ponieważ smutno by się wszystkim zrobiło. 

Autor: Tomasz Chełkowski

Kontakt: 

ziemialubawska@protonmail.com

Wszelkie prawa zastrzeżone!
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)