poniedziałek, 27 kwietnia 2015

Drwęca i Wel (Wla) największe rzeki na Ziemi Lubawskiej

Drwęca zimą, Nowe Miasto Lubawskie

Pogoda coraz bardziej zachęca do spacerów, przejażdżek rowerowych oraz spływów kajakowych. Dziś chciałbym opisać Wam dwie największe rzeki na Ziemi Lubawskiej, które swym pięknem z roku na rok przyciągają coraz większe rzesze turystów lubujących się w kajakowych spływach. 

        Dwie największe rzeki Ziemi Lubawskiej Drwęca i Wel ukształtowały się po ostatnim zlodowaceniu, a kto nadał im obowiązujące do dziś nazwy – tego możemy się tylko domyślać. Nazwa Drwęca w źródłach pisanych pojawiła się po raz pierwszy w 1222 roku i brzmiała Dreuanza. Wiemy, że takim określeniem posługiwali się zarówno Słowianie, Prusowie jak i przedstawiciele innych ludów wielokrotnie odwiedzających te malownicze tereny. Mieczysław Łydziński twierdzi, że etymologia (pochodzenie) nazwy wiąże się z wedyjskim słowem dreva, łacińskim Dreuentia, germańskim druhen lub staropruskim dreoso – słowa te w tłumaczeniu na język polski znaczą: bieg rzeki[1].

        Drwęca to rzeka o długości 249,1 km, w tym ok. 50 km przepływa w granicach Ziemi Lubawskiej. Stanowi prawy dopływ dolnej Wisły. Wypływa spod pagórka o wysokości 191 m n.p.m.  należącego od Gór Dylewskich (mezoregion Grabu Lubawskiego) – skąd w różne strony świata oprócz niej wypływają rzeki takie jak: Marózka, Szkotówka, Łyna, Nida, Wel oraz Grabiczek. Drwęca stanowi wielką atrakcję dla kajakarzy, których przyciągają urozmaicone brzegi, urwiste zbocza, liczne meandry oraz gęste zadrzewienie linii brzegowej. Niezwykle zachęcające dla turystów, bogate w różnorodne imprezy wodniackie, sportowe i kulturalne są „Dni Drwęcy” (szczegółowe informacje znajdują się m.in. na stronie Miejskiego Centrum Kultury  w Nowym Mieście Lubawskim - www.mcknml.pl) organizowane w czerwcu we wszystkich miastach leżących nad rzeką. Poza tym w lipcu lub sierpniu jest organizowany Międzynarodowy Spływ Kajakowy „Drwęcą – Wisłą”, który może się poszczycić wielką renomą[2].   

Drwęca to łatwy i malowniczy szlak kajakowy, który każdego roku odwiedzają liczne rzesze turystów lubiących spędzać wakacje na wodzie. Rzeka na całej swej długości stanowi rezerwat przyrody o nazwie „Rzeka Drwęca”, na terenie którego podlegają ochronie m.in. pstrągi i łososie. W swoim górnym biegu, przez pierwsze 4 km rzeczka płynie na północ wśród lasów w głębokim wąwozie zwanym Czarcim Jarem. Następnie bogaci się w wodę i płynie na północ, pod Ostródą zmienia swój kierunek na zachodni, przepływa przez Jezioro Drwęckie, a następnie płynie Doliną Drwęcy w stronę Ziemi Lubawskiej, do której wpływa w okolicy najdalej wysuniętej na północ wsi Gierłoż Polska. Dalej płynie przez Ziemię Lubawską, przepływając obok wsi Rodzone i Biała Góra, przepływa przez Mszanowo oraz Nowe Miasto Lubawskie kierując się w stronę Brodnicy. Ostatecznie ok. 6 km na wschód od Torunia, Drwęca wpływa do Wisły[3].
       
Ja, podziwiam piękno Ziemi Lubawskiej :) 

        Kolejną, krótszą od Drwęcy i zarazem najdłuższą (90, 8 km na Ziemi Lubawskiej) rzeką jest Wel (Wla). Wypływa ona z łąk w pobliżu wsi Tułodziad, w okolicach Grunwaldu, gdzie w 1410 roku wojska polsko – litewskie rozgromiły armię Zakonu Krzyżackiego. Rzeka po przepłynięciu trzech jezior  od wschodu wpływa na teren Ziemi Lubawskiej przepływając przez Jezioro Rumian, Jezioro Zarybinek, Jezioro Tarczyńskie, Jezioro Grądy, Jezioro Zakrocz, Jezioro Lidzbarskie oraz Jezioro Tylickie. Ostatecznie wpływa do Drwęcy w miejscowości Bratian, gdzie u styku dwóch rzek stał niegdyś zamek komturów krzyżackich i starostów bratiańskach. Legenda mówi, że na zamku tym w XIII wieku mieszkał brat Jan, który zbudował kapliczkę dla „cudami słynącej” figurki Matki Boskiej Łąkowskiej[4].

        Wel jest jedną z najpopularniejszych rzek wśród kajakarzy, którzy chwalą jej szlaki kajakowe, gdyż składają się one z urozmaiconych krajobrazowo odcinków. Spływ Welą (Wlą, Wlem) jest idealny na długi weekend ponieważ można go „pokonać” w trzy lub cztery dni. Wytrwali mogą wpłynąć do Drwęcy, z którą rzeka łączy się we wsi Bratian i rozszerzyć swoją przygodę o szlaki Pojezierza Brodnickiego. Obszar doliny rzeki Wel obejmuje tereny gmin Nowe Miasto Lubawskie oraz Lidzbark. Dolina zachęcająca turystów pięknymi formami morfologicznymi i stanowi „korytarz ekologiczny” pomiędzy Górznieńsko – Lidzbarskim Parkiem Krajobrazowym, lasami okolic Iławy oraz Brodnickim Parkiem Krajobrazowym. Welski Park Krajobrazowy, który prawie w całości leży w granicach ziemi lubawskiej swoją nazwę wziął właśnie od przepływającej przez jego obszar rzeczki, która urzeka swym pięknem i z roku na rok przyciąga coraz większe rzesze kajakarzy oraz pieszych turystów[5].

Drwęca (zdjęcie ŚP Pan Kopiczyński)

Drwęca przepływająca przez Nowe Miasto Lubawskie. Zdjęcie otrzymałem od ŚP Pana Kopiczyńskiego, fotografa z mojego miasteczka. 


Poniżej prezentuję zdjęcia mojego autorstwa:

Drwęca między Nowym Miastem Lubawskim i Mszanowem.

Drwęca między Nowym Miastem Lubawskim i Mszanowem.

Drwęca między Nowym Miastem Lubawskim i Mszanowem.

Drwęca między Nowym Miastem Lubawskim i Mszanowem.

Drwęca przepływająca przez Nowe Miasto Lubawskie.

Drwęca przepływająca przez Nowe Miasto Lubawskie.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.

Rzeka Drwęca. Widok z zamkowej góry na Kurzętnik.







[1] Łydziński Mieczysław, Pochodzenie nazwy Drwęca, Drwęca, nr 3, 2000, s. 3.
[2]Drwęca [w:] Lityński Marek, Goleń Jan, Drwęca oraz Wel i Pojezierze Brodnickie, Warszawa 2003, s. 3; Grabowski Stanisław, W cieniu bratiańskiego zamku, s. 15; Sperski Eugeniusz, Drwęca i jej dorzecze, przewodnik kajakowy, Warszawa 1974, s. 15; Błachowski Aleksander, Z biegiem Drwęcy - przewodnik, Toruń 2008, s. 9; Falkowski Jan, Ziemia Lubawska,  s. 39.
[3] Lityński Marek, Goleń Jan, Drwęca oraz Wel i Pojezierze Brodnickie, Warszawa 2003, s. 3 – 4; Sperski Eugeniusz, op. cit., s. 16.
[4] Kopiczyński Adam, Wel – rzeka zapomniana, Drwęca, nr. 9, 1996, s. 6 – 7; Błachowski Aleksander, Z biegiem…, s. 9 – 10; Sperski Eugeniusz, Drwęca…, s. 15; Rzeka Wel - http://www.nowemiasto.com.pl/wel.htm, 1 III 2010.
[5] Wel [w:] Lityński Marek, Goleń Jan, op. cit., s. 29 – 30; Rzeka Wel - http://www.nowemiasto.com.pl/wel.htm, 1 III 2010.





Kontakt: 
ziemialubawska@protonmail.com




Wszelkie prawa zastrzeżone!
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)