W roku 1906 władze niemieckie zakazały nauki religii w języku polskim na terenie całego zaboru. Niemcy, którzy od 1772 roku (I rozbioru Polski) wyniszczali polską kulturę na Pomorzu i Ziemi Lubawskiej swoim zakazem wywołali wielki gniew wśród Polaków. Wybuchły liczne strajki na których rodzice oraz młodzież marząca o odrodzeniu niepodległej ojczyzny, przywiązana do Kościoła katolickiego okazywali swoje niezadowolenie i odwoływali się do sumienia i ducha narodowego. Rozrzucano liczne odezwy (ulotki) do ludności wzywające do czynu. Ostatni akapit jednej z takich odezw brzmiał następująco: „Bądźcie stanowczymi i roztropnymi. Oddajcie dziecko Wasze na polską naukę przygotowawczą do Sakramentów świętych! Żądajcie aby było zapisane do polskiego Oddziału, aby po polsku się uczyło katechizmu, po polsku się spowiadało i po polsku się modliło jak Ty. To jest prawem waszym i prawo to każda władza uszanować musi”.
W trakcie strajków uczniowie odmawiali wykonywania poleceń nauczycieli za co ponosili bardzo surowe kary. Poniżej przytaczam kilka przykładów cierpienia Polaków w zaborze niemieckim.
1) W Bratianie, wsi sąsiadującej od północy z Nowym Miastem Lubawskim, ucznia Jana Orłowskiego nauczyciel pobił do krwi, a żandarm oświadczył, że nauczyciele mają tak długo bić polskich uczniów aż „dzieci diabli wezmą”.
2) W Lubawie Paweł Karkut, ewangelik obserwując katowanie dzieci katolickich porzucił ze wstrętem swe wyznanie i przeszedł na katolicyzm, za co władze niemieckie zamknęły go do więzienia, gdzie przesiedział 6 miesięcy za to, że nie chciał zdradzić kto go do tego czynu namówił. Karkut jednak nie dał się złamać, a po wyjściu z więzienia ludność zorganizowała na jego cześć wielką manifestację.
3) W Pile, pod wpływem manii prześladowczej tamtejszy nauczyciel nakazał strajkującym dzieciom przepisywać czterysta trzynaście wierszy tak drobnego druku, że dzieci od pisania osłabiły oczy i w rezultacie straciły wzrok. Straszne skutki zarządzenia nie wzbudziły litości u nauczyciela, który bił dzieci nie potrafiące wykonać jego poleceń.
4) W Czersku pierwsze osoby, które dały hasło do strajku, czyli Władysław Narloch i Antoni Wiśniewski, zostały skatowane trzciną w obecności Inspektora Szkolnego. Bito ich tak mocno, że trzcina się połamała, a na drugi dzień do strajku dołączyli wszyscy Polacy z okolicy!
5) W Ugoszczu władze niemieckie za strajk zabrały organiście Feliksowi Napiątkowi dzieci do Zakładu Poprawczego. Swoją decyzję tłumaczyli tym, że ojciec nie może wychowywać dzieci, którym karze w pruskiej szkole strajkować.
Źródła:
Strajk szkolny na Pomorzu [w:] Kalendarz Łąkowski, dodatek do Drwęcy na rok 1938.
Wszelkie prawa zastrzeżone!
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)
W trakcie strajków uczniowie odmawiali wykonywania poleceń nauczycieli za co ponosili bardzo surowe kary. Poniżej przytaczam kilka przykładów cierpienia Polaków w zaborze niemieckim.
1) W Bratianie, wsi sąsiadującej od północy z Nowym Miastem Lubawskim, ucznia Jana Orłowskiego nauczyciel pobił do krwi, a żandarm oświadczył, że nauczyciele mają tak długo bić polskich uczniów aż „dzieci diabli wezmą”.
2) W Lubawie Paweł Karkut, ewangelik obserwując katowanie dzieci katolickich porzucił ze wstrętem swe wyznanie i przeszedł na katolicyzm, za co władze niemieckie zamknęły go do więzienia, gdzie przesiedział 6 miesięcy za to, że nie chciał zdradzić kto go do tego czynu namówił. Karkut jednak nie dał się złamać, a po wyjściu z więzienia ludność zorganizowała na jego cześć wielką manifestację.
3) W Pile, pod wpływem manii prześladowczej tamtejszy nauczyciel nakazał strajkującym dzieciom przepisywać czterysta trzynaście wierszy tak drobnego druku, że dzieci od pisania osłabiły oczy i w rezultacie straciły wzrok. Straszne skutki zarządzenia nie wzbudziły litości u nauczyciela, który bił dzieci nie potrafiące wykonać jego poleceń.
4) W Czersku pierwsze osoby, które dały hasło do strajku, czyli Władysław Narloch i Antoni Wiśniewski, zostały skatowane trzciną w obecności Inspektora Szkolnego. Bito ich tak mocno, że trzcina się połamała, a na drugi dzień do strajku dołączyli wszyscy Polacy z okolicy!
5) W Ugoszczu władze niemieckie za strajk zabrały organiście Feliksowi Napiątkowi dzieci do Zakładu Poprawczego. Swoją decyzję tłumaczyli tym, że ojciec nie może wychowywać dzieci, którym karze w pruskiej szkole strajkować.
 |
| Defilada uczestników strajku szkolnego. |
 |
| Dnia 2 i 3 maja 1937 roku w Czersku w niepodległej Polsce odbył się zjazd byłych uczestników strajku szkolnego. |
Źródła:
Strajk szkolny na Pomorzu [w:] Kalendarz Łąkowski, dodatek do Drwęcy na rok 1938.
Autor: Tomasz Chełkowski
Kontakt:
ziemialubawska@protonmail.com
Wszelkie prawa zastrzeżone!
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)
