W Lidzbarku Welskim istnieją dwie parafie rzymskokatolickie, jedna pw. św. Wojciecha, a druga pw Wniebowzięcia NMP oraz dwa zbory protestanckie. Jeden z nich jest częścią Wspólnoty Kościołów Chrystusowych, a drugi należy do Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego.
Jedną z najstarszych świątyń w mieście jest kościół pw św. Wojciecha, zbudowany w roku 1752 na fundamentach spalonego sześć lat wcześniej kościółka drewnianego. Pierwotnie na tym terenie znajdował się ratusz, a później drewniany kościół. Parafia w pierwszych latach swojego istnienia należała do diecezji płockiej, a w 1306 roku została włączona do diecezji chełmińskiej. W praktyce oznaczało to przejście pod zwierzchnictwo Zakonu krzyżackiego . Pierwszą parafię lidzbarską, a co za tym idzie osadę założyli książęta polscy (prawdopodobnie z Mazowsza) ok. 1289 roku . Niestety nie dysponujemy informacjami o zbudowanym przez nich kościele. Prawdopodobnie był on drewniany. Pewne jest natomiast, że w XIV wieku Krzyżacy zbudowali dwa murowane kościoły w stylu gotyckim. Budowę pierwszego pw Wniebowzięcia NMP rozpoczęto już w 1306 roku. Niestety nie dotrwał on do naszych czasów. Drugi pw św. Wojciecha istnieje do dnia dzisiejszego. Oddany go do użytku w 1350 roku, jednonawowy kościół, z gotycką wieżą z połowy XIV wieku może poszczycić się dwiema kaplicami z epoki baroku. Na wieży wisi dzwon gotycki odlany w 1560 roku, a w skarbcu znajdują cię: monstrancja barokowa oraz pacyfikał gotycki z roku 1600. We wnętrzu znajdują się ładne organy wykonane w 1904 roku. Wnętrze w większości zdobi wystrój barokowy. W ołtarzu głównym znajdują się XVIII wieczne rzeźby: św. Wojciecha, św. Piotra, św. Pawła oraz obraz matki Boskiej Niepokalanie Poczętej i płaskorzeźba Chrystusa ze św. Tomaszem. Według różnych przesłanek ołtarz pochodzi z nieistniejącego już kościoła pw Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, o którym będzie mowa w dalszej części. Na uwagę zasługują ołtarze boczne z obrazami św. Anny Smotrzeć, św. Wawrzyńca oraz św. Stanisława z Piotrowinem. Poza tym w prawej kaplicy znajduje się ołtarz z płaskorzeźbą św. Trójcy. Wnętrze kościoła dodatkowo zdobi XIX wieczny drewniany chór.
Kościół pw św. Wojciecha w Lidzbarku Welskim
Kolejny, nieistniejący już kościół pw Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, z którego ołtarz znajduje się obecnie w kościele pw św. Wojciecha znajdował się w pierwotnej osadzie Lidzbark położonej wraz z zamkiem za zachód od obecnego miasta, na tzw. Starym Mieście. Kościół był zbudowany w stylu gotyckim. W XVI wieku zniszczyli go protestanci, a w XVII wieku wyremontowali katolicy. We wnętrzu kościoła w ołtarzu głównym znajdował się obraz Batki Boskiej namalowany przez Zygmunta Borzymowskiego. Kościół zniszczono podczas trzeciej wojny polsko – szwedzkiej (1700 – 1721) oraz odbudowano w latach 1712 – 1725. W okresie rozbiorów bezskutecznie próbowali go przejąć niemieccy protestanci, których powstrzymali katoliccy parafianie. Po pokoju w Tylży w 1807 roku utworzono Księstwo Warszawskie, a w budynku kościoła wojska napoleońskie zorganizowały więzienie dla rosyjskich i niemieckich jeńców, którzy zniszczyli wnętrze świątyni. W 1830 roku kościół został rozebrany. Warto dodać, że zabytkowy dzwon odlany w 1792 roku znajduje się obecnie w kościele ewangelickim, zbudowanym w roku 1829 na Starym Mieście.
Wnętrze Kościoła pw św. Wojciecha w Lidzbarku Welskim
Dnia 16 czerwca 1990 roku biskup chełmiński Marian Przykucki poświęcił plac pod budowę nowego kościoła w Lidzbarku Welskim. Następnie dekretem z 28 sierpnia 1991 roku powołał on parafię pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, nawiązując tym samym do kościoła rozebranego w 1830 roku. Biskup Przykucki w 1992 roku rozpoczął budowę plebanii, a 20 lipca 1995 roku kościoła. Został on oddany do użytku w stanie surowym. W Wigilię Bożego Narodzenia roku 2000 odprawiono w nim pierwszą Mszę świętą. Należy wspomnieć jeszcze o kościele ewangelickim, który znajduje się na miejscu dawnego słowiańskiego grodziska – przez miejscową ludność zwanego Górką. Ceglaną świątynię wzniesiono w latach 1928 – 1929. Nad wejściem znajduje się napis: Dom Boży. Obok ewangelickiego kościoła stoi dom parafialny z pierwszej połowy XX wieku. Poza tym w Lidzbarku znajduje się wykonana w 1830 roku figura św. Jana Nepomucena, która również zalicza się do zabytków architektury sakralnej. Mieszkańcy wierzyli, że figurka stojąca nad rzeką Wel chroni miasto przed powodzią.
Autor: Tomek Chełkowski
Kontakt:
ziemialubawska@protonmail.com
Wszelkie prawa zastrzeżone!
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)
