W Lubawie znaleziono bullę papieża Sykstusa IV

Nasza malownicza Ziemia Lubawska chyba nigdy nie przestanie mnie zaskakiwać, nie dość, że piękna, z górzystym krajobrazem utworzonym 10 tys., lat temu przez lodowiec, to jeszcze pełna fascynujących legend oraz bogata w udokumentowane wydarzenia historyczne. Dziś chciałbym zwrócić Waszą uwagę na badania archeologiczne przeprowadzone w ruinach zamku w Lubawie. Ruiny te odrestaurowano, oczyszczono nawet piwnice. Archeolodzy znaleźli w nich m.in. ołowianą pieczęć (bullę) papieża Sykstusa IV. 

Powinniście wiedzieć, że słowo "bulla" czasem odnosi się do pieczęci, które w kancelarii papieskiej umieszczano na różnych dokumentach, listach itp. Zdarza się też, że "bullą" nazywamy całe pismo, list, dokument. W przypadku znaleziska z Lubawy mamy do czynienia ze znalezieniem fragmentu samej pieczęci, co zresztą widać na powyższym zdjęciu z Kuriera Iławskiego.

Sykstus IV był jednym z barwniejszych papieży schyłku średniowiecza. Naprawdę nazywał się Francesso Della Rovere, był oczywiście Włochem. Urodził się 21 lipca 1414 r. Celle Ligure w północno-zachodnich Włoszech. Jest to miejscowość położona nad Morzem Liguryjskim – dokładnie w tym miejscu: Celle Ligure - mapa

Francesso pochodził z biednej rodziny, co nie przeszkodziło mu w awansowaniu na coraz wyższe urzędy w Kościele katolickim. Swoją edukację rozpoczął wcześnie. Już jako 9-cio latek zaczął naukę w konwencie franciszkańskim, później wstąpił do tego zakonu i dostał się na studia na uniwersytetach w Pawii, Bolonii i Padwie. Uzyskał nawet doktorat z filozofii i teologii. Ok. 1444 r. przyjął święcenia kapłańskie. 

Francesso został w późniejszym okresie generałem (przywódcą) zakonu franciszkanów. Następnie papież Paweł II mianował go kardynałem. Warto dodać, że Paweł II zmarł w roku 1471, a jego następcą został właśnie opisywany Francesso Della Rovere, który przybrał imię Sykstus IV.

Niestety nie był to dobry papież. Nie wiem jakie pisma przysyłał do biskupa, który mieszkał na zamku w Lubawie. Wiem natomiast, że Sykstus IV po wyborze na Tron Piotrowy rządził Kościołem tak jakby był renesansowym księciem. Z jednej strony sprawował mecenat nad różnego rodzaju naukowcami i artystami, a z drugiej doprowadził do dalszej sekularyzacji (zeświecczenia) Kościoła katolickiego. Niestety u schyłku średniowiecza było wielu papieży i duchownych, którzy dawali zły przykład, co w pierwszej połowie XVI wieku doprowadziło do narodzin reformacji i wielkiego kryzysu w Kościele katolickim. 

Sykstus IV wręcz przemienił papiestwo w monarchię świecką, a członków własnej rodziny obsypał urzędami kościelnymi. Tak więc nepotyzm i symonia nie były mu obce. Dwóch swoich krewnych, Pietra Riariego i Guliana della Rovere mianował kardynałami. Ten drugi został wiele lat później papieżem, który przybrał imię Juliusz II. 

Papież Sykstus IV podczas swego pontyfikatu dał się wciągnąć w konflikt między możnymi rodami bankierów florenckich. Ojciec Święty brał również udział w tzw, spisku Pazzich. Spisek ten był wymierzony w dwóch braci należących do  rodu Medyceuszy. Finał był taki, że jednego z braci zasztyletowano, co doprowadziło do wielu samosądów oraz wojny z Florencją, która trwała aż do pojawienia się zagrożenia ze strony muzułmańskiej Turcji. 

Sykstus IV bardzo chciał zorganizować wyprawę krzyżową przeciw Turcji. Ostatecznie jednak mu się to nie udało. Po wyniszczającej wojnie między miastami włoskimi papież zawarł wieczysty pokój z Neapolem, Florencją i Mediolanem, a Wenecję obłożył interdyktem, ekskomunikując Radę Wenecką z ich dożą (przywódcą; najwyższym urzędnikiem) na czele. 

Byli nawet tacy, którzy otwarcie ośmielili się postawić papieżowi Sykstusowi IV. Jeden z jego krytyków, chorwacki dominikanin Anders Zamometica, który był arcybiskupem Granci próbował zwołać Sobór Bazylejski i zdetronizować Sykstusa IV. Finał tego był taki, że krytyk ten popełnił samobójstwo. 

Warto wiedzieć, że to właśnie Sykstus IV ufundował w latach 1475-1483 przepełnioną pięknymi freskami Kaplicę Sykstyńską. W Kaplicy tej na sklepieniu znajduje się znana wszystkim scena stworzenia Adama. Freski namalował oczywiście włoski malarz Michał Anioł na zlecenie papieża Juliusza II , o którym już wspominałem w tym artykule. 

Freski na sklepieniu w Kaplicy Sykstyńskiej - namalowane przez Michała Anioła. 

Stworzenie Adama - fresk ze sklepienia w Kaplicy Sykstyńskiej

Kaplica Sykstyńska w Pałacu Watykańskim.

Ciekawostki:
- Papież Sysktus IV utworzył Gwardię Szwajcarską. Mundury dla gwardzistów zaprojektował Michał Anioł.

- Sykstus IV upowszechniał kult maryjny, był autorem konstytucji Cum praeexcelsa, w której ustanowił święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

- Sykstus IV na prośbę Ferdynanda II Aragońskiego i Izabeli I Kastylijskiej ustanowił inkwizycję hiszpańską wymierzoną w Żydów i muzułmanów. 

- Sykstus IV zmarł 12 sierpnia 1484 r. Został pochowany w grotach watykańskich Bazyliki św. Piotra.

Bibliografia:

Michał Gryczyński, Leksykon papieży, Katowice 2007.

Autor: Tomasz Chełkowski

Kontakt: 

ziemialubawska@protonmail.com

Wszelkie prawa zastrzeżone!
Jeśli chcesz skorzystać z moich materiałów najpierw zapytaj mnie o zgodę ;)